Mâlum olduğu üzere, insanın şahsiyet ve karakterine en çok tesir eden iki büyük müessir vardır:
- Kazanç ve gıdâsının helâliyet derecesi. Helâlse hayra, haramsa şerre sevk eder. Herkes kazandığı parayı kendi irâdesiyle kullandığını zanneder. Hâlbuki ekseriyetle irâde paradadır. Kişi, kazancının sevk ettiği hayır veya şer yönüne meyleder.
- Beraberinde bulunup ülfet ettiği kimsenin mânevî durumu. Hayırlı insan hayra, şerli insan şerre götürür. Nitekim; “Misin yanında duran mis, isin yanında duran is kokar!” denilmiştir.